تبیین دستاوردهای پروژه «بررسی مدل‌‌‌های نوآورانه کسب و کار در سطح جهانی و چالش‌ها و ملاحظات پیاده‌سازی آن ها در ایران»

روز یکشنبه 14 تیرماه در جلسه ای با حضور جمعی از مدیران و اعضای پژوهشکده ارائه گردید.

طی چند دهه اخیر، حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات (ICT) پیشرفت چشمگیری داشته و خدماتی که با استفاده از این زیرساخت‌ها ارائه شده‌، نقش مهمی در رشد اقتصادی کشورهای پیشرو داشته‌ است. نکته حائز اهمیت این است که توسعه فناوری‌های ICT و دسترسی مردم به اینترنت، هنگامی‌که با «مدل‌های کسب و کار» نوآورانه ترکیب شود، می‌تواند باعث ایجاد ارزش افزوده فوق العاده‌ای گردد و نقش بسزایی را در توسعه اقتصادی ایفا نماید. اما شکل‌گیری و رشد پایدار کسب‌وکارهای نوآورانه نیازمند حضور مجموعه‌ای از بازیگران مختلف و ارتباط بین آن‌ها است که از آن به عنوان "زیست‌بوم استارتاپی" یاد می‌شود. وجود یک زیست‌بوم مناسب با تمام اجزای آن همچنین تعامل خوب بین این اجزاء، برای موفقیت کسب‌وکارهای نوآورانه بسیار ضروری است. طی سال های اخیر در ایران، برخی از کسب و کارهای نوآورانه شکل گرفته و رشد قابل توجهی نیز داشته­اند اما با وجود شکل‌گیری و رشد تعدادی نمونه موفق، زیست‌بوم استارتاپی در ایران که موفقیت آن باعث ایجاد اشتغال و تأثیرات مثبت اقتصادی و از همه مهم‌تر ایجاد انگیزه و امید در جوانان می‌شود، همچنان در مراحل اولیه ظهور خود قرار داشته و چالش‌های بسیاری در مسیر پیشرفت آن وجود دارد. عدم پاسخ مناسب به این چالش‌ها، باعث تضعیف زیست‌بوم استارتاپی و ایجاد ناامیدی در بازیگران این عرصه که اغلب آن ها را جوانان تحصیلکرده تشکیل می دهند، خواهد شد.

بر این اساس، پروژه «بررسی مدل‌‌‌های نوآورانه کسب و کار در سطح جهانی و چالش‌ها و ملاحظات پیاده‌سازی آنها در ایران» با هدف آشنایی با مدل‌های نوآورانه کسب‌وکار در سطح جهانی و زیست‌بوم‌های استارتاپی موفق، همچنین تحلیل وضعیت زیست‌بوم کسب‌وکارهای نوآورانه در ایران و چالش‌های آن و در نهایت پیشنهاد راهکارهایی برای بهبود وضعیت زیست‌بوم کسب‌وکارهای نوآورانه، توسط پژوهشکده مطالعات فناوری و با حمایت مرکز همکاری‌های تحول و پیشرفت ریاست جمهوری طی مدت 15 ماه به انجام رسید. در فاز اول این پروژه بیش از 44 استارتاپ موفق در حوزه‌های جغرافیایی و موضوعی متنوع بررسی شدند و از این میان 14 کسب‌وکار با مطالعه مواردی چون پیشینه بنیان‌گذاران، جزئیات مربوط به شکل‌گیری و رشد استارتاپ‌ها، نحوه تعامل اجزای مختلف زیست‌بوم با استارتاپ‌ها و تأثیرات اجتماعی استارتاپ‌ها به صورت عمیق‌تر مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند. همچنین 7 زیست‌بوم موفق استارتاپی جهانی و جزئیات و بازیگران اصلی آنها نیز مطالعه و در نهایت، مهم‌ترین درس‌آموخته‌ها از مطالعه تجارب کسب‌وکارهای موفق خارجی جمع بندی و تدوین شدند. در فاز دوم، تلاش شد تا با بررسی اطلاعات بدست آمده و مصاحبه با برخی از بازیگران شاخص فضای کسب‌وکارهای نوآورانه در ایران، رصد دقیقی از شرایط حاکم بر این فضا و مشکلات موجود صورت گیرد. در این مرحله با توجه به مصاحبه‌ها و بررسی‌های انجام شده، بیش از 60 چالش در حوزه‌های دولت، تأمین مالی، فرهنگ، زیرساخت‌های حمایتی، دانشگاه‌ها و شرکت‌های بزرگ شناسایی شدند. در نهایت در فاز سوم پروژه با توجه به نتایج مطالعات فازهای اول و دوم، 56 راهکار در قالب شش حوزه مذکور به منظور بهبود شرایط زیست‌بوم کسب‌وکارهای نوآورانه در کشور پیشنهاد گردید.

لازم به ذکر است در راستای ترویج نتایج این پروژه، تیم مجری به مدیریت دکتر علی عبدالهی نسب، در حال تدوین و تألیف دو کتاب و کتابچه‌های الکترونیک برگرفته از نتایج این پژوهش می‌باشند.